Hoewel het EK al bekend was in de voetbalwereld dankzij de vorige vijf veelgeprezen toernooien, was het toernooi van 1980 een onverwachte mislukking. De reden? Het enthousiasme van de fans was niet hetzelfde als in voorgaande jaren.

Gemiddeld zaten er iets meer dan 20.000 toeschouwers op de tribunes voor elke wedstrijd, terwijl grote en imposante arena's zoals de Giuseppe Meazza of het Olimpico di Roma een capaciteit hadden van meer dan 70.000!

Zoals je al hebt geraden, werd EK 1980 in Italië gehouden - de tweede keer in 12 jaar dat de Azzurri als gastheer optraden.

De eerste Europese wedstrijd die op moderne edities begon te lijken

Op dat moment veranderde de UEFA de opzet van de competitie en het EK van 1980 was het eerste toernooi met een groepsfase, waarbij het gastteam zich automatisch kwalificeerde, zoals nu nog steeds het geval is. In de voorgaande edities waren de EK's in feite wat we nu de knock-outfase van de competitie noemen - de halve finales, de finale en de troostfinale.

Het was daarom het eerste kampioenschap met 8 teams in twee groepen van vier. De winnaars van elke groep, West-Duitsland en België, gingen rechtstreeks naar de finale, terwijl de als tweede geplaatste teams in de groepen, Tsjecho-Slowakije en Italië, streden om de derde plaats.

De UEFA vond dat het format aanzette tot voorzichtig spel in een tijd waarin Europees voetbal al werd gekenmerkt door defensieve strategieën. Teams waren bang om te verliezen in de groepsfase, omdat ze wisten dat een nederlaag uitschakeling uit de competitie kon betekenen.

"Het duurde lang voordat het Europese toernooi een wedstrijd opleverde die zijn opzet waardig was", aldus het World Soccer-rapport over de finale. "Maar er was geen twijfel mogelijk dat het juiste team won."

West-Duitsland triomfeert opnieuw, acht jaar na Belgisch succes

West-Duitsland speelde met een andere generatie dan de ploeg van 1972. "Die Bomber" Gerd Müller, de topscorer van dat jaar, die sinds 1974 niet meer speelde nadat hij ook een wereldtitel had gewonnen met de Duitsers, en zijn ploeg wonnen de wedstrijd van België met 2-1 te hebben verslagen in de finale in een duel dat werd geleid door de Roemeen Nicolae Rainea.

Met een andere Müller, Hansi, wonnen de Duitsers de wedstrijd door  een tweeklapper van Horst Hrubesch. De spits scoorde het winnende doelpunt nadat de Belgen gelijk hadden gemaakt door een penalty van toekomstig Twente-trainer René Vandereycken.

België werd beschouwd als de verrassende finalist als de ploeg met de beste beheersing van de buitenspelval, een tactiek die de ploeg van bondscoach Guy Thys helemaal naar de laatste acht bracht na een doelpuntloos gelijkspel met Italië in de groepsfase, een resultaat waardoor de gastheren de kleine finale bereikten.

Aan de andere kant was het ongetwijfeld een opmerkelijk succes voor coach Jupp Derwall na zijn lange ambtstermijn als assistent van zijn voorganger Helmut Schon.

Geen geluk voor Nederland

In de groepsfase wist West-Duitsland al vóór de laatste wedstrijd dat ze de eerste plaats hadden bemachtigd en konden ze de spelers rusten die op het punt stonden de finale te missen door gele kaarten. De Duitsers zaten in een groep met het als derde geplaatste Tsjecho-Slowakije, Nederland en debutant Griekenland, waarbij de laatste een doelpuntloos gelijkspel behaalde in hun laatste groepsduel.

Oranje eindigde in groep A als derde na een zege op Griekenland dankzij een goal van Kees Kist. Kist zorgde later ook voor het enige andere punt van Nederland dankzij een goal tegen Tsjecho-Slowakije. Het tweede groepsduel verloor Nederland met 3-2 van West-Duitsland.

In de andere groep zaten finalisten België, gastland Italië, Engeland en Spanje. De troostfinale werd gewonnen door regerend kampioen Tsjecho-Slowakije, dat Italië versloeg op strafschoppen na een 1-1 gelijkspel in de normale tijd.

Er moet ook worden opgemerkt dat in die tijd een overwinning in de groepen de winnaar slechts 2 punten opleverde.

Belangrijkste spelers

Doelman Harald Schumacher, die over twee jaar beroemd zou worden toen hij de Franse Patrick Battiston neerhaalde op het WK in Spanje, was een belangrijk onderdeel van Derwall's ploeg.

Klaus Allofs was topscorer met drie doelpunten, die allemaal vielen in de 3-2 overwinning op Oranje in de groepsfase. Rummenigge, de andere topscorer van de Duitsers, zou dat jaar de Ballon d'Or winnen. De legendarische Lothar Matthäus speelde slechts in één wedstrijd: de groepswedstrijd tegen Nederland.

Het Schuster-dossier

Een zekere Bernd Schuster was ook van de partij bij West-Duitsland; op dat moment een getalenteerde jongeling van begin 20 die onder Derwall had gespeeld in de jeugdteams van West-Duitsland.

Ondanks het feit dat hij slechts in twee wedstrijden op het EK werd gebruikt (tegen Nederland in de groep en de finale tegen België), blijft Bernd Schuster een belangrijke naam in de Duitse voetbalgeschiedenis. Meteen na het toernooi verhuisde hij naar Barcelona, waar hij acht jaar doorbracht voordat hij een controversiële overstap maakte naar aartsrivaal Real Madrid. Na nog eens twee seizoenen volgde een controversiële overstap van Schuster naar Atlético.

Zijn internationale carrière was kort en bleef bepert tot slechts 21 caps. Op 24-jarige leeftijd trok hij zich terug uit het nationale team vanwege meningsverschillen met Derwall en de Duitse voetbalbond.

Toernooiteam

Doelman: Dino Zoff (Italië);

Verdedigers: Claudio Gentile (Italië), Gaetano Scirea (Italië), Karlheinz Förster (West-Duitsland), Hans-Peter Briegel (West-Duitsland);

Middenvelders: Marco Tardelli (Italië), Jan Ceulemans (België), Bernd Schuster (West-Duitsland), Hansi Müller (West-Duitsland);

Aanvallers: Karl-Heinz Rummenigge (West-Duitsland), Horst Hrubesch (West-Duitsland);