"Elke ronde is een gevecht en om te winnen moet ik 100% geven. Het zit in mijn natuur om altijd harder te pushen."

Er worden veel verhalen verteld na de dood van grote mannen. Maar hoe meer tijd er verstrijkt, hoe meer ze vervagen. Maar niet dat van Ayrton Senna; een opvallende coureur, drievoudig wereldkampioen tussen 1988 en 1991, het onfortuinlijke slachtoffer van het vervloekte weekend van 1 mei 1994. De Braziliaan wordt nog steeds aanbeden, zo niet meer dan toen hij nog leefde. Een verbazingwekkend feit dat zijn mystieke en legendarische aura des te meer benadrukt.

San Marino 1994: Een onheilspellend weekend

De Grand Prix van Imola (of San Marino) van 1994 was de eerste Europese race van het seizoen. Michael Schumacher won de race op zondag 1 mei, maar dit detail werd overschaduwd door de verschillende tragedies die zich gedurende het weekend voordeden.

De 'Enzo e Dino Ferrari', een circuit dat al berucht was vanwege een aantal incidenten, waaronder die waarbij Gerhard Berger, Michele Alboreto, Nelson Piquet, Gilles Villeneuve en Jody Scheckter betrokken waren, zag in drie dagen tijd gruwelijke dingen gebeuren op zijn circuit.

Eerst was er het ongeluk van Rubens Barrichello tijdens de vrije training op vrijdag, daarna de crash van Roland Ratzenberger in de Villeneuve-bocht en zijn dood op zaterdag, en tot slot de botsing tussen de auto van Senna en de muur in de Tamburello-bocht op zondag.

Live op televisie waren de Formule 1-kijkers getuige van de tragische ongelukken, net als de coureurs in het weekend. Volgens de huidige Ferrari-teambaas Frederic Vasseur, onlangs geïnterviewd door AFP, waren het: "Drie grote crashes (...) en ik denk dat dat de F1 heeft geschokt."

In zijn boek L'icône immolée, onlangs gepubliceerd door En exergue en geschreven in de eerste persoon, kijkt de Franse journalist Lionel Froissart onder andere naar Senna's reactie en gevoelens over deze incidenten.

Hierin herinnert de Braziliaan, diep getroffen door de dood van zijn Oostenrijkse vriend Ratzenberger, zich "een verlangen om weg te komen van Imola en de absolute noodzaak om aan de start te staan." Het is een duidelijk teken van de coureur die destijds zei dat gevaar hem niet beangstigde.

In het boek verwijst de auteur ook naar de problemen die Senna sinds het begin van het jaar had met zijn Williams-auto."Ik voel me er niet comfortabel in, ik voel me niet zelfverzekerd. Het is erg moeilijk om ermee te rijden en hem onder controle te houden. Het is een onvoorspelbare, gemene machine." En dat overkwam hem toen een deel van zijn ophanging losschoot en zijn helm doorboorde. Het was een dood die een onuitwisbare stempel drukte op de Formule 1-wereld.

Motorsport en zijn gevaren

Zelfs 30 jaar later herinnert zijn dood ons eraan dat motorsport niet zonder risico's is. Sinds het ontstaan van de sport zijn er altijd ongelukken gebeurd en dat zal ook zo blijven. Maar voor dat beroemde weekend op Imola, was Gilles Villeneuve's fatale incident op Zolder (1982) het enige dat duidelijk in het geheugen van het publiek bleef hangen.

Senna's ongeluk (en dat van Ratzenberger meer in het algemeen) deed de discussies over veiligheid en circuit lay-outs weer oplaaien."Na zijn ongeluk nam de FIA maatregelen. Maar de grote veranderingen kwamen pas na Monaco '94, toen Karl Wendlinger in coma werd gebracht na een ander incident," zegt Froissart.

"Het lijdt geen twijfel dat het ongeluk van Ayrton, de superster van die tijd, een trigger was, en daarna is de veiligheid nooit meer gestopt met verbeteren."

Het circuit van Imola zelf is opnieuw onder de loep genomen. In zijn boek legt Froissart uit dat Senna deze optie al had overwogen.

"En daar deden we dezelfde constatering: achter de Tamburello muur stroomt de Santerno rivier niet ver weg en het was daarom onmogelijk om de muur naar achteren te verplaatsen om een grotere run-off te creëren om een auto in nood af te remmen. Bezorgd en teleurgesteld verlieten Gerhard en ik het gebied."

Na de dood van de Braziliaan werd de hele lay-out echter herzien en werden er nieuwe bochten en chicanes geïntroduceerd. In het geval van de Tamburello-bocht zorgde dit ervoor dat de auto's langzamer konden rijden om niet in het pad van de muur te komen. Andere maatregelen leidden tot wijzigingen in het ontwerp van de eenzitters om de veiligheid te verbeteren.

Het bewijs dat Senna zelfs in extra-sportieve activiteiten min of meer doelbewust een onuitwisbare stempel heeft gedrukt.

Een nalatenschap die generaties overstijgt

In de geschiedenis van de sport zijn er talloze records gebroken. Schumacher en Lewis Hamilton hebben allebei zeven wereldtitels op hun naam staan, Max Verstappen heeft de meeste overwinningen in één jaar en Fernando Alonso heeft de meeste racestarts. Dus waarom valt Senna met zijn 41 overwinningen en 65 poles nog steeds zo op tussen de massa dat hij nog net zo wordt bewierookt als op zijn eerste dag?

Froissart is de eerste om verrast te zijn: "Het is heel verrassend, er is altijd een moment waarop mensen naar hem verwijzen. Hij had een zeer sterke persoonlijkheid, een gevoeligheid die mensen raakte naast zijn palmares. We herinneren ons vooral wat hij liet zien in een auto, zijn vastberadenheid."

En daarvoor wordt hij nog steeds bewonderd. Over de hele wereld brengen motorsportfans nog steeds hulde aan hem of noemen hem in gesprekken. Nog groter, sommige dragen T-shirts met zijn beeltenis of lopen nog steeds rond met replica's van zijn helm op Interlagos of andere circuits. In zijn eigen land is hij tot nationale held verheven en heeft hij een afgodsstatus die wordt gekenmerkt door pelgrimstochten naar zijn graf.

Ook op sportief vlak was hij het idool van heel wat coureurs. Hamilton en Alonso hebben hun bewondering voor hem nooit onder stoelen of banken gestoken. Andere coureurs van de nieuwe generatie, zoals Charles Leclerc en Pierre Gasly, dragen hem ook een warm hart toe en hebben de Senna Foundation al bezocht.

De Braziliaan heeft dus meer mensen beïnvloed dan hij zich ooit had kunnen voorstellen, in die mate dat hij zelfs dertig jaar na zijn vertrek nog steeds aanwezig is en herinnerd wordt. Nog meer bewijs dat hij bij de groten hoort.